ఫిబ్రవరి 1 సమీపిస్తున్న కొద్దీ కేంద్ర బడ్జెట్ 2024 కి సంబంధించిన చర్చలు పెరుగుతున్నాయి. మధ్యంతర బడ్జెట్‌లో మోడీ సర్కార్ ఎలాంటి ప్రకటనలు చేయనుందోనన్న ఆసక్తి పెరిగింది. గత కొన్నేళ్లుగా ఫిబ్రవరి 1న దేశ బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతున్నారు. కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టనున్నారు. ఈ ఏడాది లోక్‌సభ ఎన్నికలు ఉన్నందున ఈ బడ్జెట్‌పై సామాన్య ప్రజలతో పాటు ప్రతి వర్గం భారీ అంచనాలతో ఉంది. అధికారంలోకి వచ్చిన కొత్త ప్రభుత్వం పూర్తిస్థాయి బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతుంది. అయితే బడ్జెట్ అనే పదం ఎక్కడి నుంచి వచ్చిందో తెలుసుకుందాం.
Advertisement
బడ్జెట్ అనే పదం ఫ్రెంచ్ పదం ‘బౌజ్’ నుంచి వచ్చింది. బౌజ్ అంటే చిన్న సంచి అని అర్థం. దీని వెనుక ఓ ఆసక్తికరమైన కథ ఉంది. 1733లో అప్పటి ఇంగ్లండ్‌ ఛాన్సలర్‌ ఆఫ్‌ ది ఎక్స్‌చెకర్‌ సర్‌ రాబర్ట్‌ వాల్‌పోల్‌ బడ్జెట్ పత్రాలతో కూడిన చిన్న సంచి (బ్యాగ్)తో పార్లమెంటుకు వచ్చారు. ఈ బ్యాగ్ ఏంటని కొందరు ఆయన్ను ప్రశ్నించగా.. అందరి బడ్జెట్ ఉందన్నారు. అప్పటి నుంచి బడ్జెట్ అనే పదం ప్రాచుర్యంలోకి వచ్చింది. బడ్జెట్ అనే పదం గురించి మీరు ఆశ్చర్యపోవచ్చు.. కానీ భారత రాజ్యాంగంలో బడ్జెట్ అనే పదాన్ని ఉపయోగించలేదు. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 112లో ‘వార్షిక ఆర్థిక ప్రకటన’ అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు. ఈ ప్రకటనలో కేంద్ర ప్రభుత్వం మొత్తం సంవత్సరానికి ప్రభుత్వ అంచనా వ్యయం, రాబడి గురించి సవివరమైన సమాచారాన్ని అందజేస్తుంది.
Advertisement
సాధారణ బడ్జెట్ ప్రభుత్వ వ్యయం, రాబడికి కారణమవుతుంది. ప్రతి నెల గణన నుండి దీని స్థూల అంచనా వస్తుంది. ఏళ్ల అనుభవంతో ప్రభుత్వం ఈ లెక్కలను ప్రజల ముందు ఉంచుతుంది. వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికి బడ్జెట్‌లో నిధుల కేటాయింపుపై ప్రకటన వెలువడింది. బడ్జెట్ అనేది డబ్బు ప్రవాహాలు, ప్రవాహాలను పునరుద్దరించటానికి ప్రయత్నిస్తుంది. లోక్‌సభ ఎన్నికల సమయంలో బడ్జెట్‌ను రెండుసార్లు ప్రవేశపెడతారు. పాలనాపరమైన ఖర్చుల కోసం అధికార పార్టీ మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతుంది. కొత్త ప్రభుత్వం ప్రణాళికలు, లక్ష్యాలు, విధానాలను మారుస్తుంది. ఆ విధంగా ఎన్నికల సంవత్సరం ఫిబ్రవరిలో మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడతారు. ఆ తర్వాత కొత్త ప్రభుత్వం పూర్తి స్థాయి బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతుంది.
